Intimiteit voor iedereen?
Het recht op intimiteit en seksualiteit is universeel, maar in de gesloten zorg wordt dit recht voortdurend afgewogen tegen veiligheid, behandeling en risico.
Dat maakt dit misschien wel het meest gevoelige, maar ook het meest menselijke gesprek in ons werk.
Heeft iedereen recht op intimiteit?
Het antwoord is simpel; Ja! alleen is dit niet zomaar zonder verantwoordelijkheid.
Het recht op intimiteit en seksualiteit is universeel, maar in de gesloten zorg wordt dit recht voortdurend afgewogen tegen veiligheid, behandeling en risico.
Volgens artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) heeft ieder mens recht op een privéleven, ook wie verblijft in een justitiële of forensische setting.
Dat recht blijft bestaan, maar mag tijdelijk worden beperkt wanneer dat noodzakelijk is voor veiligheid, orde of behandeling.
Toch geldt: elke beperking moet proportioneel, onderbouwd en tijdelijk zijn (Council of Europe, 1950).
Intimiteit is mensenrecht, geen privilege
Intimiteit is geen beloning voor goed gedrag, maar een menselijk recht dat zorgvuldig wordt ingevuld binnen de context van behandeling en beveiliging. Wanneer intimiteit alleen wordt gezien als risico, verliest ze haar kracht. Maar wanneer alles wordt toegestaan onder het mom van vrijheid, verliezen we de bescherming die cliënten , én hun omgeving nodig hebben.
De kunst ligt in het bewaken van waardigheid terwijl we grenzen stellen. Maar is het gesprek over rechten in feite een gesprek over menswaardigheid?
In de gesloten zorg: recht onder voorwaarden
Binnen de forensische zorg gelden vaak strikte huisregels over contact, bezoek, relaties en privacy.
Deze regels zijn bedoeld om veiligheid te waarborgen, maar raken ook aan identiteit en zelfbeschikking.
Voor cliënten betekent dit dat zij wel degelijk recht hebben op intieme ervaringen, zolang deze veilig, vrijwillig en verantwoord zijn.
Dat vraagt om maatwerk: Een cliënt met een delictgeschiedenis rond grensoverschrijding heeft mogelijk toezicht of begeleiding nodig bij contact, terwijl een ander juist kan groeien door het leren aangaan van gezonde relaties.
Het recht blijft dus bestaan, maar de vorm en intensiteit verschillen per persoon en situatie.
Wist jij dat zorginstellingen verplicht zijn om een beleid te hebben waarin duidelijk staat hoe intimiteit en seksualiteit wordt gefaciliteerd én begrensd? (IGJ, 2024).
Zo wordt niet het recht zelf beperkt, maar de context waarin het kan worden uitgeoefend.
Ethiek: recht, risico en herstel
De vraag “heeft iedereen recht op intimiteit?” is geen juridische puzzel , het is ook een morele vraagstuk.
Hoe verhoudt ons mensbeeld zich tot de beperkingen die we opleggen? En wat zegt dat over hoe we zorg verstaan?
Als we intimiteit volledig onderdrukken uit angst voor risico’s, lopen we het gevaar om herstel te bevriezen!
Maar als we risico’s negeren in naam van vrijheid, doen we cliënten én slachtoffers tekort.
De weg ertussen vraagt ethische reflectie, intervisie en moed, niet om de regels los te laten, maar om ze betekenisvol toe te passen.
Maak jouw eigen website met JouwWeb